Wat zijn normale bloedsuikerwaarden en hoe houd je deze waarden stabiel? Je bloedsuikerspiegel of bloedglucose is de hoeveelheid glucose (suiker) in het bloed. De hoeveelheid glucose in het bloed wordt gemeten in millimol per liter (mmol / l). Bloedsuikerspiegel of glucosewaarden worden meestal gemeten om diabetes te diagnosticeren of te monitoren. Het is ook belangrijk om de bloedglucosespiegel in bepaalde situaties in de gaten te houden, bijvoorbeeld tijdens zwangerschap, alvleesklierontsteking en op latere leeftijd. Normaal blijven bloedsuikerspiegels gedurende een dag binnen een bepaald bereik. Een goed niveau ligt tussen 4 en 8 mmol / l in een niet-nuchtere toestand (dit betekent dat je gegeten en/of gedronken hebt). Nadat je voedsel hebt gegeten, zal je bloedsuikerspiegel stijgen en na een nacht slapen, zal deze gewoonlijk het laagst zijn in de ochtend.
- Wat zijn bloedsuikerwaarden?
- Hoe houd je je bloedsuiker stabiel?
- Bloedsuikertest: (normale) bloedsuikerwaarden (tabel)
- Het reguleren van de bloedsuikerspiegel is belangrijk
- Koolhydraten
- Kans op complicaties verkleinen
- Voor wie is bloedsuikercontrole belangrijk?
- Bloedsuikerspiegel meten
- Hyper en hypo
- Bloedsuikerspiegel te laag
- Bloedsuikerspiegel te hoog
- Schommelende bloedsuikerspiegel
- Onderzoek en diagnose
- Bloedsuikertest
- Nuchtere bloedglucosetest
- HbA1c-test
- Glucosetolerantietest
- Bloedonderzoek bij vermoeden van andere oorzaken
- Behandelplan voor stabiele bloedsuikerwaarden
- Gezonde voeding
- Regelmatige lichaamsbeweging
- Medicatie en insulinetherapie
- Regelmatige bloedsuikermonitoring
- Levensstijlveranderingen
- Regelmatige controles bij de huisarts
- Behandeling van onderliggende oorzaken
Wat zijn bloedsuikerwaarden?
Bloedsuikerwaarden of glucosewaarden verwijzen naar de hoeveelheid suiker (glucose) die op een bepaald moment in je bloed aanwezig is. Glucose is de belangrijkste bron van energie voor je lichaam en komt uit het voedsel dat je eet. Het wordt door je bloed naar al je cellen getransporteerd om je lichaam van energie te voorzien.
De bloedsuikerspiegel wordt meestal uitgedrukt in millimol per liter (mmol/l). De hoeveelheid suiker in je bloed verandert gedurende de dag, afhankelijk van wat je eet, hoe actief je bent, en of je ziek bent of stress hebt.
Voorbeelden van bloedsuikerwaarden:
- Nuchtere bloedsuikerwaarde (bijvoorbeeld 's ochtends na een nacht slapen): Dit is wanneer je nog niets hebt gegeten of gedronken (behalve water) gedurende minstens 8 uur. De bloedsuikerspiegel zou normaal tussen de 4 en 5,5 mmol/l moeten liggen.
- Bloedsuiker na het eten: Als je net hebt gegeten, zal je bloedsuiker tijdelijk stijgen. Ongeveer 1 tot 2 uur na het eten zou je bloedsuiker tussen de 6 en 8 mmol/l moeten liggen.
Voorbeeld in dagelijkse situaties: Stel je voor dat je net hebt ontbeten met een kom havermout en een stuk fruit. Ongeveer een uur daarna zou je bloedsuiker kunnen stijgen tot rond de 7 mmol/l omdat het lichaam de glucose uit het voedsel in je bloed heeft opgenomen. Als je een tijdje later naar buiten gaat en gaat wandelen, zal je bloedsuiker dalen omdat je lichaam die glucose gebruikt als energie voor de activiteit.
Hoe houd je je bloedsuiker stabiel?
Het doel is om je bloedsuikerspiegel stabiel te houden, zodat deze niet te hoog of te laag wordt. Enkele manieren om dit te doen zijn:
- Gezonde maaltijden eten: Eet evenwichtig, met complexe koolhydraten zoals volkorenproducten, groenten, en eiwitten. Deze zorgen ervoor dat je bloedsuiker geleidelijk stijgt en niet snel piekt.
- Regelmatig eten: Probeer je maaltijden te spreiden over de dag, zodat je geen lange periodes zonder voedsel hebt. Dit helpt om grote schommelingen in je bloedsuiker te voorkomen.
- Fysieke activiteit: Beweging, zoals wandelen, sporten of zelfs lichte activiteit, helpt je lichaam glucose efficiënter te gebruiken, wat helpt om je bloedsuikerspiegel stabiel te houden.
- Stress beheersen: Stress kan je bloedsuikerspiegel verhogen, dus ontspanningstechnieken kunnen helpen.
- Genoeg slaap krijgen: Voldoende slaap helpt je lichaam beter omgaan met de verwerking van glucose.
Bloedsuikertest: (normale) bloedsuikerwaarden (tabel)
Bij vermoeden van diabetes, zal de huisarts een bloedtest doen met een vingerprikje. In een druppel bloed wordt bepaald wat de bloedglucose is op dat moment. De volgende tabel bevat criteria voor de diagnose van diabetes en prediabetes.
Bloedsuikertest | Normaal | Prediabetes | Diabetes |
---|---|---|---|
Bloedsuikerwaarde - nuchter geprikt* | Onder de 6,1 mmol/l | Tussen de 6,1 en 6,9 mmol/l | Boven de 6,9 mmol/l |
Bloedsuikerwaarde - niet nuchter geprikt** | Onder de 7,8 mmol/l | Tussen de 7,8 en 11 mmol/l | Boven de 11 mmol/l |
(*) Acht uur daarvoor niets gegeten of gedronken behalve water
(**) Ongeveer anderhalf tot twee uur na een maaltijd, op het moment dat er het meeste bloedsuiker in je bloed aanwezig is
Thuis controleren van de bloedsuikerspiegel / Bron: Istock.com/Highwaystarz-Photography
Het reguleren van de bloedsuikerspiegel is belangrijk
Koolhydraten
Koolhydraten zijn de belangrijkste energiebron van het lichaam. Wanneer koolhydraten worden verteerd, breken ze af en vormen ze glucose in de bloedbaan. Als je ervoor zorgt dat je regelmatig eet, gelijkmatig verdeeld over de dag, zal het helpen je energieniveau te handhaven zonder grote stijgingen van je bloedsuikerspiegel te veroorzaken. Het is ook belangrijk om een stabiele en uitgebalanceerde bloedsuikerspiegel te handhaven, omdat er een beperkt bereik is van het bloedsuikerspiegel waarin de hersenen normaal kunnen functioneren. De bloedsuikerspiegel mag niet te hoog en niet te laag zijn en om die reden moet iemand met diabetes regelmatig zijn bloedsuiker meten.
Kans op complicaties verkleinen
Langetermijncomplicaties van diabetes, waaronder oogaandoeningen, nierproblemen, zenuwproblemen, cerebrovasculaire aandoeningen (aandoeningen waarbij de bloedstroom naar een bepaald deel van de hersenen tijdelijk of permanent geblokkeerd wordt) zoals beroertes en hart- en vaatziekten, zoals hartaanvallen, hartfalen en hoge bloeddruk, kunnen aanzienlijk worden verminderd. Het handhaven van vrijwel normale bloedsuikers en geglycosyleerde hemoglobinespiegels verkleint de kans op complicaties als gevolg van diabetes aanzienlijk.
Voor wie is bloedsuikercontrole belangrijk?
Goede bloedglucosecontrole is belangrijk als je een aandoening hebt zoals diabetes, pancreatitis (alvleesklierontsteking), hyperthyreoïdie (te snel werkende schildklier), hypothyreoïdie (te langzaam werkende schildklier) of het syndroom van Cushing. Als je zwanger bent of van plan bent zwanger te worden, is het ook belangrijk om goede suikerniveaus te handhaven om zowel het welzijn van jezelf als de baby te garanderen. Stabiele bloedsuikerspiegels verminderen op significante wijze het risico op het ontwikkelen van kortetermijncomplicaties en langetermijncomplicaties van diabetes.
Bloedsuikerspiegel meten
Je meet je bloedglucose met een bloedglucosemeter. Er zijn verschillende merken en variëteiten verkrijgbaar, maar deze zullen allemaal bestaan uit een meetinstrument en wegwerpteststrips. Om je bloedsuikerspiegel te controleren, prik je met een speciaal prikapparaatje in je vinger, waarbij een druppeltje bloed vrij komt die je tegen de teststrip aanhoudt. Na een aantal seconden verschijnt op het schermpje van de bloedglucosemeter een waarde uitgedrukt in mmol/l. Dit is de bloedglucosewaarde. Personen die insuline gebruiken zullen een paar keer per dag zelf hun bloedsuiker moeten meten.
Hyper en hypo
Als je diabetes hebt, kunnen er momenten zijn waarbij je een te hoge bloedsuiker (hyper) of te lage bloedsuiker (hypo) hebt.
Bloedsuikerspiegel te laag
Hypoglykemie of kortweg 'hypo' staat voor een te laag bloedglucosegehalte. Van de mildere, meer algemene indicatoren tot de meest ernstige symptomen van lage bloedglucose zijn onder meer:
- je wankel voelen
- nerveus of angstig zijn
- zweten en rillingen
- prikkelbaarheid of ongeduld
- verwardheid
- snelle hartslag
- (lichte) duizeligheid
- honger
- misselijkheid
- bleekheid
- slaperig voelen
- zwakte of gebrek aan energie
- wazig zien / verminderd zicht
- tintelingen of gevoelloosheid in de lippen, tong of gezicht
- hoofdpijn
- coördinatieproblemen, onhandigheid
- nachtmerries of schreeuwen tijdens de slaap
- epileptische aanvallen
Bloedsuikerspiegel te hoog
Hyperglycemie is het medische woord voor hoge bloedsuikerspiegels. Hoge bloedsuikerspiegels treden op als het lichaam geen insuline (diabetes type 1) kan maken of niet goed kan reageren op insuline (diabetes type 2). Het lichaam heeft insuline nodig zodat glucose in het bloed in de cellen van het lichaam kan komen waar het voor energie kan worden gebruikt. Bij mensen die diabetes hebben ontwikkeld, neemt de glucose in het bloed toe, wat resulteert in hyperglycemie.
Hoge bloedsuikerwaarden kunnen veroorzaakt worden door:
- de medicijnen die je neemt (insuline of pillen)
- het voedsel dat je eet
- de hoeveelheid beweging die je krijgt
Alle drie moeten in evenwicht zijn. Over het algemeen kunnen hogere dan normale bloedglucosewaarden worden veroorzaakt door:
- het niet gebruiken van het diabetesgeneesmiddel op het moment dat je dat moet doen of niet de juiste hoeveelheden
- het maaltijdplan niet volgen (zoals te veel eten bij een speciale gelegenheid zonder je diabetesmedicijnen aan te passen)
- niet genoeg beweging krijgen
- een ziekte hebben, zoals de griep
- spanning en stress
- het nemen van andere soorten medicijnen die van invloed zijn op hoe je diabetesgeneesmiddelen werken
Symptomen van hoge bloedsuikerspiegels zijn onder meer:
- Vaak plassen: de nieren reageren door de extra glucose in de urine weg te spoelen. Mensen met een hoge bloedsuikerspiegel moeten vaker en in grotere hoeveelheden plassen.
- Veel drinken: doordat je zoveel vocht verliest door te plassen kun je erg dorstig worden.
- Gewicht verliezen: ook al is je eetlust hetzelfde gebleven, als er niet genoeg insuline is om het lichaam te helpen glucose te gebruiken, breekt het lichaam spieren en opgeslagen vet af in een poging brandstof te leveren aan hongerige cellen.
- Je moe voelen: omdat het lichaam glucose niet goed voor energie kan gebruiken, kun je je ongewoon moe voelen.
Bewegen is gezond / Bron: Halfpoint/Shutterstock.com
Schommelende bloedsuikerspiegel
Om een schommelende bloedsuikerspiegel te voorkomen, kun je volgende maatregelen nemen:
- Controleer regelmatig je bloedglucose. Controleer regelmatig en houd de resultaten bij. Bespreek eventueel je bloedglucose-meetresultaten met een praktijkondersteuner (van de huisarts) of een diabetesverpleegkundige. Wacht hier niet te lang mee als de bloedsuikerspiegel te veel en te vaak schommelt.
- Neem je medicatie zoals voorgeschreven. Als je bloedsuikerspiegel gedurende de nacht schommelt, kan het nodig zijn dat je arts de dosis of tijdstip van inname aanpast of een ander medicijn probeert.
- Let op je dieet. Misschien moet je minder eten. Werk samen met een voedingsdeskundige of diëtist om het meest optimale maaltijdplan op te stellen, een die je helpt je diabetes dag en nacht onder controle te houden.
- Beweging. Lichaamsbeweging kan je bloedsuikerspiegel verlagen. Bewegen is goed voor mensen met diabetes.
- Verminder stress. Probeer ontspanningstechnieken en activiteiten die je helpen te ontstressen, vooral voordat je naar bed gaat, zodat je goed kunt slapen.
Onderzoek en diagnose
Bij het onderzoeken van je bloedsuikerwaarden gaat de arts meestal als volgt te werk:
Bloedsuikertest
De meest gebruikelijke manier om bloedsuikerwaarden te onderzoeken is door middel van een bloedtest. Dit kan worden gedaan met een vingerprik, waarbij een klein beetje bloed uit je vinger wordt afgenomen. Deze bloedtest kan thuis worden uitgevoerd met een glucosemeter of door de arts in een kliniek of ziekenhuis.
Nuchtere bloedglucosetest
Bij een nuchtere bloedglucosetest wordt je bloedsuiker gemeten nadat je gedurende minstens 8 uur niets hebt gegeten of gedronken (behalve water). Deze test helpt bij het diagnosticeren van diabetes en prediabetes. Normaal gesproken moet de bloedsuikerwaarde nuchter tussen de 4 en 5,5 mmol/l liggen.
HbA1c-test
De HbA1c-test meet de gemiddelde bloedsuikerwaarden over de afgelopen twee tot drie maanden. Dit wordt gedaan door de hoeveelheid geglycosyleerd hemoglobine in het bloed te meten. Het is een belangrijke test voor mensen met diabetes, omdat het inzicht geeft in hoe goed de bloedsuikerspiegel in de afgelopen maanden is gecontroleerd. Een HbA1c-waarde van 48 mmol/mol (6,5%) of hoger kan wijzen op diabetes.
Glucosetolerantietest
Bij een glucosetolerantietest (ook wel orale glucosetolerantietest genoemd) wordt de bloedsuiker gemeten voordat en nadat je een suikeroplossing hebt gedronken. De test controleert hoe goed je lichaam glucose verwerkt. Deze test wordt vaak uitgevoerd om zwangerschapsdiabetes of type 2 diabetes te diagnosticeren.
Bloedonderzoek bij vermoeden van andere oorzaken
Als de arts vermoedt dat er andere oorzaken zijn voor een onstabiele bloedsuikerspiegel, zoals een aandoening van de alvleesklier of hormonale problemen, kan aanvullend bloedonderzoek nodig zijn om deze oorzaken uit te sluiten.
Na de diagnose kan de arts een behandelplan opstellen om de bloedsuikerwaarden onder controle te houden, afhankelijk van de oorzaak en je algehele gezondheid.
Behandelplan voor stabiele bloedsuikerwaarden
Het behandelplan voor het behouden van stabiele bloedsuikerwaarden varieert, afhankelijk van de diagnose en persoonlijke gezondheidssituatie. Hier zijn enkele algemene benaderingen:
Gezonde voeding
Voeding speelt een cruciale rol bij het reguleren van je bloedsuikerwaarden. Een uitgebalanceerd dieet met vezelrijke voedingsmiddelen, zoals volkoren producten, groenten, fruit en peulvruchten, helpt je bloedsuiker stabiel te houden. Het is belangrijk om geraffineerde suikers en koolhydraten te vermijden, omdat deze een snelle stijging van de bloedsuikerspiegel veroorzaken.
Tips voor gezonde voeding:
- Eet regelmatig kleinere maaltijden om pieken en dalen in de bloedsuikerspiegel te voorkomen.
- Kies voor complexe koolhydraten zoals haver, bruine rijst en volkorenbrood.
- Combineer koolhydraten altijd met eiwitten en gezonde vetten om de opname van suiker te vertragen.
- Vermijd suikerhoudende dranken en snoep.
Regelmatige lichaamsbeweging
Regelmatige fysieke activiteit helpt je lichaam om glucose efficiënter te gebruiken. Door te bewegen, kan je lichaam insuline beter gebruiken, wat helpt om je bloedsuikerspiegel stabiel te houden. Voor mensen met diabetes wordt aangeraden om ten minste 30 minuten per dag matige lichaamsbeweging te krijgen, zoals wandelen, fietsen of zwemmen.
Medicatie en insulinetherapie
Afhankelijk van je diagnose, zoals bij type 1 diabetes of ernstig ontregelde type 2 diabetes, kan medicatie nodig zijn om de bloedsuikerspiegel te reguleren. Dit kan het volgende omvatten:
- Orale medicatie: Voor type 2 diabetes kunnen medicijnen zoals metformine worden voorgeschreven om de insulinegevoeligheid te verhogen of de aanmaak van glucose in de lever te verminderen.
- Insuline: Mensen met type 1 diabetes en sommige mensen met type 2 diabetes moeten mogelijk insuline-injecties krijgen om hun bloedsuiker onder controle te houden.
Regelmatige bloedsuikermonitoring
Voor mensen met diabetes is het belangrijk om de bloedsuiker regelmatig te meten met een glucosemeter. Door je bloedsuikerwaarden bij te houden, kun je zien hoe je lichaam reageert op voedsel, medicatie en lichaamsbeweging. Dit helpt om tijdig aanpassingen te maken in je dagelijkse routine en medicatie-inname.
Levensstijlveranderingen
Andere levensstijlveranderingen zoals voldoende slaap krijgen, stress verminderen en stoppen met roken kunnen ook bijdragen aan het stabiliseren van je bloedsuikerspiegel. Stress verhoogt het hormoon cortisol, wat kan leiden tot schommelingen in de bloedsuikerspiegel.
Regelmatige controles bij de huisarts
Het is belangrijk om regelmatig je huisarts te bezoeken om je bloedsuikerwaarden te laten controleren en aanpassingen te maken in je behandelplan indien nodig. De huisarts kan ook andere gezondheidsparameters controleren, zoals bloeddruk en cholesterol, om complicaties te voorkomen.
Behandeling van onderliggende oorzaken
Als een medische aandoening zoals alvleesklierontsteking of hormonale problemen de oorzaak is van onstabiele bloedsuikers, zal de behandeling gericht zijn op deze onderliggende problemen. Dit kan aanvullende medicatie, chirurgie of gespecialiseerde zorg vereisen.
Lees verder
- Prediabetes: symptomen, oorzaak, behandeling en prognose
- Bloedsuikerspiegel: te hoge bloedsuikerwaarden verlagen
- Bloedglucosewaarden: normale en afwijkende glucosewaarden
- Diabetes type 1 en 2: symptomen, oorzaak en behandeling
- Diabetische neuropathie: symptomen, oorzaak en behandeling